Cıvata Sıkma Torkları

Cıvatalar, iki parçanın birbirine sağlam ve güvenli bir şekilde birleştirilmesinde kritik rol oynar. Ancak doğru birleştirme sadece cıvatanın tipiyle değil, doğru sıkma torku ile de sağlanır. Tork değeri, bir cıvatanın ne kadar kuvvetle sıkılması gerektiğini belirleyen en önemli faktördür.

Tork, döndürme kuvveti demektir ve Nm (Newton metre) cinsinden ölçülür. Bir cıvatayı çok az sıkmak bağlantının gevşek kalmasına ve güçlü bağlantı oluşmasına engeldir. Çok fazla sıkmak ise hem cıvatanın hem de bağlanan parçaların hasar görmesine ve deforme olmasına neden olur.

Peki cıvata tork değeri neye göre belirlenir?

Cıvata sıkma torkları aşağıdaki etkenlere göre belirlenir

Cıvatanın çapı ve diş yapısı

Malzeme türü (örneğin paslanmaz çelik, karbon çelik)

Dayanım sınıfı (örneğin 8.8, 10.9 gibi)

Yüzey kaplaması (galvaniz, siyah oksit vb.)

Bağlantı elemanlarının yağlanıp yağlanmadığı

Her cıvata tipi için üreticiler tarafından belirlenen standart tork değerleri bulunur ve bu değerlere mutlaka uyulmalıdır. Neden doğru tork değeri uygulanmalı diye sorulacak olursa;

Aşırı sıkma, cıvatanın esnemesine, kopmasına ya da diş sıyırmasına neden olabilir.

Yetersiz sıkma ise bağlantının zamanla gevşeyerek parçalarda oynama veya titreşime yol açmasına sebep olur.

Özellikle otomotiv, makine ve inşaat sektörlerinde, doğru torkla montaj hayati önem taşır.

Cıvata Sıkma Torku Hesaplama Nasıl Yapılır?

Doğru cıvata tork sıkma hesabı hem bağlantının güvenliğini hem de ürün ömrünü doğrudan etkiler. Uygun tork değerinin belirlenmesi, kullanılan malzeme türü, yüzey kaplaması ve bağlantı koşullarına göre yapılmalıdır. Cıvata üretimi yapan firmalar için bu bilgiler, hem ürün geliştirme hem de müşteri bilgilendirmesi açısından önemlidir.

Cıvata sıkma torku hesaplama, genel olarak aşağıdaki formülle hesaplanabilir:

Tork (Nm)=K×F×d\text{Tork (Nm)} = K \times F \times dTork (Nm)=K×F×d

Burada

• K = Sürtünme katsayısı (yaklaşık 0.18–0.25 arası; yüzey durumu, yağlama ve kaplamaya göre değişir)
• F = Eksenel sıkma kuvveti (N)
• d = Cıvatanın nominal çapı (m)

Örnek:
M10 çapında, 40.000 N’luk eksenel kuvvetle sıkılması gereken bir cıvata için,
K = 0.2 alındığında:

\text{Tork} = 0.2 \times 40,000 \times 0.01 = 80 , \text{Nm}
 

Cıvata Tork Hesaplamasında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Yağlı mı, kuru mu?
Yağlanmış bağlantılarda sürtünme azaldığı için daha düşük tork yeterli olur. Bu nedenle yağlı bağlantılar için farklı K katsayıları kullanılır.

Cıvata sınıfı ve kalitesi:
8.8, 10.9 gibi dayanım sınıflarına sahip cıvatalar farklı kuvvetlere dayanabilir. Bu da tork hesaplamasını etkiler.

Tork tablosu kullanımı:
Özellikle standart cıvatalar için üreticiler tarafından hazırlanan tork tabloları, pratik ve güvenli hesaplama yapmanızı sağlar.

Tork Nasıl Uygulanır?

Tork anahtarları (torque wrench) kullanılarak cıvataya istenen değerde kuvvet uygulanır. Dijital ve manuel tork anahtarları, hassas uygulamalarda tercih edilen temel araçlardır.

Cıvata bağlantılarında tork değeri, sadece bir teknik detay değil, bağlantının güvenliği ve uzun ömürlü kullanımı için vazgeçilmez bir kriterdir. Üretimde ve montajda doğru tork uygulaması, hem iş güvenliğini artırır hem de parça hasarını en aza indirir.

Cıvata Sıkma Tork Değerleri Tablosu

Bu değerler yağsız bağlantılar için genel önerilerdir. Yağlı bağlantılarda tork değeri daha düşük olabilir. Her zaman ürün özelliklerine göre hareket edilmesi gerekmektedir.

Tork Dayanımlı Cıvatalar ve Ürünlerimiz

Firmamız tarafından üretilen yüksek dayanımlı cıvatalar, zorlu uygulamalarda güvenle kullanılabilir. Özellikle:

• 8.8 – 10.9 kalite cıvatalar
• Galvaniz kaplamalı pas önleyici vidalar
• Otomotiv ve ağır sanayiye uygun özel üretim cıvatalar

Tüm ürünlerimiz kalite standartlarına uygun olarak üretilmekte ve tork dayanım testlerinden geçirilmektedir. Ürünlerimizi incelemek ve detaylı bilgi almak için Acar vida iletişim kanalı ile bizimle bağlantı kurabilirsiniz.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Cıvata torku neden önemlidir?

Cıvatanın doğru torkla sıkılması, bağlantının güvenli ve uzun ömürlü olmasını sağlar. Yetersiz veya fazla tork, parça hasarına yol açabilir.

2. Tork anahtarı olmadan cıvata nasıl sıkılır?

Tork anahtarı kullanmak en doğru yöntemdir. Ancak alternatif olarak tork tablosu ve el gücüne göre belirlenen sıkma yöntemleri kullanılabilir, ama hassas değildir.

3. Her cıvata için aynı tork değeri mi uygulanır?

Hayır. Cıvatanın çapı, dayanım sınıfı, malzemesi ve kaplama türü gibi faktörlere göre tork değeri değişir.

4. Yağlanmış cıvatalar için tork farkı olur mu?

Evet. Yağlı cıvatalarda sürtünme azaldığı için daha düşük torkla aynı sıkma kuvveti elde edilebilir. Bu nedenle yağlı bağlantılarda standart torktan daha az uygulanır.